बबिता रिजाल, मंसीर २६ प्युठान । प्युठान मौरी पालनको लागी प्रसस्त चरन क्षेत्र भएको जिल्ला हो । प्युठानकै स्वर्गद्वारी नगरपालिकामा मौरी पालन व्यवसाय फस्टाउँदै गएको छ । यहाँका मौरी पालक कृषकहरु मह बाटै मनग्य आम्दानी गरि घर व्यवहार चलाईरहेका छन् । तर अहिले जिल्ला बाहिरबाट चरनका लागी आउने मौरी यहाँका कृषकको प्रमुख समस्या बनेको छ ।
स्वर्गद्वारी नगरपालिका वडा नं ५ का कुवेर भण्डारी विगत २० बर्ष देखी मौरी पालन व्यवसाय सञ्चालन गरि बार्षिक ३ लाख आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ । अहिले उहाँ नेपाल मौरी पालक महासंघ , जिल्ला शाखा प्युठान अन्तर्गत स्वर्गद्वारी नगर स्तरी मौरी पालक संघको अध्यक्ष समेत हुनुहुन्छ । उहाँका अनुसार केही समय अगाडि स्वर्गद्वारी नगरपालिका वडा नं ७ नल्सीमा चितवनबाट १४ जना मौरी पालक कृषकहरुले १२ सय घार मौरी चरनको लागी लिए ।
नगरपालिका संग कुनैपनि सम्झौता नगरि मौरी पालक संघको अनुमती विना मौरी चरनको लागी ल्याउँदा स्थानिय मौरी पालक कृषकलाई व्यवसायमा जोखीम मोल्नु परेको छ । यहाँका मौरीहरुमा विभिन्न थरिका रोगहरु देखा पर्न थालेको छ । अन्य क्षेत्रबाट चरनका लागी ल्याईएका मौरीले गर्दा यहाँका मौरीलाई चरन क्षेत्रको अभाव भएको छ । जसले गर्दा मह उत्पादन दिनप्रतिदिन घट्दै गएको अध्यक्ष कुवेर भण्डारीको गुनासो छ ।
“गत कार्तिक १५ गते स्वर्गद्वारी नगरपालिकाका नगर प्रमुख टेक प्रसाद भण्डारी , नगर उपप्रमुख मिनराज राना मगर , प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत मोहन पौडेल , नगर स्तरीय मौरी पालक संघ र स्थानीय मौरी पालक व्यवसायि विचको संयुक्त बैठकले कार्तिक २६ गते भित्र सबै मौरीहरु हटाउने मौखीक सहमति भयो । त्यसको केही समयपछि १३ जना मौरी पालक कृषकहरुले ९८४ घार मौरी त हटाए तर एक जना कृषक पशुपति के.सी. ले आफ्ना २१६ घार मौरी हटाएका छैनन् । नगरपालिकाले पनि कुनै ठोस निर्णय सकेको छैन ।” उहाँ भन्नुहुन्छ, “मोरी हटाउनका लागी नगरपालिकामा ताकेता गरिरहेका छौँ । हटाउने निर्णय भएको पनि १ महिना वितिसक्यो , अहिले सम्म लैजाने सुरसार छैन । यसरी बाहिरबाट आएका मौरीलाई यहाँ राख्दा अनेक थरी रोगको संक्रमणको जाखिम बढेको छ । चरन क्षेत्रको अभाव हुदाँ मह उत्पादन घट्दै गएको छ ।”
स्थानिय सरकारले वेवास्ता गर्दा व्यवसाय नै त्याग्नु पर्ने अवस्था आउन सक्ने नगर स्तरीय मौरी पालक संघका सचिव तथा बेलबास कै मौरी पालक कृषक मोहनलाल गोराथोकी बताउनु हुन्छ । “४० बर्षदेखी मौरी पाल्दै आएको छु । बार्षिक ४÷५ लाख आम्दानी हुन्थ्यो । तर अहिले मौरीले उत्पादन दिन छाडेको छ । व्यवसाय प्रतिको आकर्षण नै हराउँन थालेको छ ।” उहाँले भन्नुभयो, “यो समस्यालाई समाधान गर्न धेरै कोशिस ग¥यौँ । पशुपति के सी जी लाई मौरी चरनका लागी अन्यत्र लैजान आग्रह ग¥यौँ । तर उहाँले अहिलेसम्म लैजानुभएको छैन । स्थानिय सरकारले पनि खासै चासो देखाएको छैन ।”
यता चितवनका मौरी पालक व्यवसायी पशुपति के.सी. ले भने मौरी सार्नका लागि समय उपयुक्त नभएको बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ “अनुमति नदिनु मेरो कमजोरी हो । मेरो कारणा स्थानिय मौरी पालक व्यवसायीलाइ समस्या परेको छ त्यो म मनन् गर्न सक्छु । मौरी सार्नका लागि सबै तयारी पनि भएको हो तर विचमा पानी पर्ने र चिसो बढ्ने समस्याले गर्दा मौरी सार्न सकिएन । तत्काल मौरी सार्दा मह बिग्रीएर उत्पादन घट्न जान्छ । धेरै नोक्सान बेहोर्नुपर्ने अबस्था आउनसक्ने भएकाले अहिले सार्न नसकिएको हो ।”
स्वर्गद्वारीमा चरनका लागी जिल्ला बाहिरबाट मौरी ल्याउँदा स्थानिय मौरी पालकलाई समस्या , उत्पादन घट्ने जोखीम
स्वर्गद्वारीमा चरनका लागी जिल्ला बाहिरबाट मौरी ल्याउँदा स्थानिय मौरी पालकलाई समस्या , उत्पादन घट्ने जोखीम
Advertisement
तपाईको प्रतिक्रिया