शशिधर भण्डारी(समृद्ध)
२०७८ पुस १५(प्युठान), प्युठानका विभिन्न स्थानमा ल्होसार पर्वलाई गुरुङ समुदायले धुमधामका साथ मनाएको छ । प्युठानको प्युठान नगरपालिका, ऐरावती गाउँपालिका र सरुमारानी गाउँपालिकाका गाउँमा ल्होसारलाई विविध कार्यक्रम गरी भव्यताका साथ मनाउन लागेको हो । जिल्लामा पछिल्ला दिनमा भव्यताका साथ मनाइने ल्होसार पर्वको महत्व रमाइलोमा परिणत हुँदा मौलिकता हराउने चिन्ता भने बढेको छ ।
ऐरावती गाउँपालिका–२ हार्वङका कमल झाक्री गुरुङभाषा बोल्न जान्दैनन् । उमेर ५० काटेपनि नयाँ पुस्ता सरह हुनुप¥यो । गुरुङहरु फरक पहिचान, भाषा, संस्कृतिको रुपमा धनि भएपनि आफु भाषा बोल्न नसक्दा उनलाई पछुतो छ ।
ऐरावती गाउँपालिका–१ सिर्सेनी निवासी ५१ वर्षीय उम बहादुर गुरुङको गुनासो भने फरक छ । उनी बुबाआमाले बोलेको भाषा केही रुपमा सिकेपनि पछिल्ला दिनमा धेरै शब्दहरु भुल्न थालेका छन् । नयाँ पुस्ताले नसिकेका कारण छोराछोरी देखि नयाँ पूस्तासंग खस(नेपाली) भाषा बोल्नु पर्ने हुँदाँ सबै कुराहरु सम्झन छाडेका हुन् । उनलाई आफ्नो भाषाको संरक्षण गर्ने चिन्ता पनि भएको बताउछन् ।
त्यसै गरी प्युठान नगरपालिका–६ माझकोट की प्रिमा गुरुङ भने केही भाषा बोल्न जानेकी छन् । उनलाई पनि नयाँ पुस्तामा भाषाको पुस्तान्तरणको समस्या भएको बताउछिन् । जिल्लामा भाषा संरक्षणका लागि तालिम तथा प्रशिक्षणका कार्यक्रमहरु नभएका होइनन् । तर युवा पुस्तामा चासो नहुँदा भाषा तथा मौलिकताको अभाव खड्किन थालेको छ ।
प्युठान नगरपालिका–६ गुरुङ गाउँका पुनाराम गुरुङ युवा पुस्ताले संस्कृति प्रति चासो नराखे आफ्नो पहिचान गुम्ने बताउछन् । उनी जनप्रतिनिधि समेत हुन् । भाषा, संस्कृति र आफ्नो पहिचानका लागि गुरुङ समुदायको संगठनले जनगणनामा सक्रीयतापूर्वक भाग लिई तथ्यांक निकाल्न थालेको पुनाराम गुरुङले बताए ।
तमु ल्होसार गुरुङ जातिको महान चाड हो । यो चाड खासगरी नेपालमा र विश्वका अन्य देशहरूमा पनि मनाइन्छ । ल्होसार भनेको नयाँ वर्ष हो । हाल यो हिन्दू जातिको भारतिय पात्रो बिक्रम सम्बतको पुस महिनाको १५ गतेलाई आधार मानेर मनाइने चलन छ । गुरूङ समुदायलाई जनाउने अर्को नाम तमु हो । तमु ल्होसारले गुरूङ समुदायको भित्तेपात्रोमा नयाँ सम्वत शुरू भएको सङ्केत गर्दछ । प्राचीन तमु प्यो शास्त्रको अनुसार तमु ल्होसारको दिन तमुहरूका प्रथम महापुरुषको उत्त्पती भएको मानिन्छ ।
ल्होसारकै दिनभन्दा अघिल्लो साँझदेखि नै यसलाई मनाउन सुरू गरिन्छ । साँझ पूजापाठ, भोजभत्तेर, नाचगान गरी आधा रातमा ’नयाँ वर्ष आयो’ भन्दै नयाँ वर्षको स्वागत गरिन्छ । ल्होसारको दिन बिहानदेखि नै ढोग–भेट, आशीष आदानप्रदान गर्दै नाता कुटुम्बलाई बोलाएर भोज खुवाएर बडो धुमधामका साथ मनाइन्छ । ल्होसारको दिन गुरूङ जातिहरू आफ्नै शैलीका भेषभुषा जस्तै शिरवन्दी, मखमली चोली, घलेक्क, पटुकी, छिट्को गुन्यु र मजेत्रो महिलाहरूले लगाएर सजिन्छन् भने पुरूषहरूले शिरमा टोपी, भोटो माथि भाङ्ग्रो लगाउँछन् र त्यसको साथमा कछाड अनि पटुकी बाँध्छन् । अन्य जातले जस्तै गुरूङ जातिहरूको पनि पर्वहरू मनाउने एउटा आफ्नै शैली छ, यी जातिहरूमा घाटु, सोरठी स्थानीय भाषामा चुड्का भनेर प्रचलित नाच कौडा नाच नाचेर आफ्ना परिवार, साथीभाईहरूसँग रमाइलो गर्छन् । प्युठानमा घाटु, सालैजो, सोरठी, गुरुङभाषाका गितहरुमा नाँचगान, मञ्चका कार्यक्रमहरु गरेर मनाउने गरिन्छ ।
प्युठानमा ल्होसार पर्वः नाँचगानमा धुमधाम, मौलिकता गुमनाम
प्युठानमा ल्होसार पर्वः नाँचगानमा धुमधाम, मौलिकता गुमनाम
Advertisement
तपाईको प्रतिक्रिया