नेपालको जनगणना २०७८ को प्रारम्भिक जनसंख्या बुधबार सार्वजनिक भएको छ । राष्ट्रिय जनगणना, २०६८ को २ करोड ६४ लाख ९४ हजार ५०४ बाट राष्ट्रिय जनगणना, २०७८ को प्रारम्भिक नतिजाअनुसार नेपालको जनसंख्या दुई करोड ९१ लाख ९२ हजार चार सय ८० पुगेको छ । राष्ट्रिय तथ्यांक विभागले सार्वजनिक गरेको प्रारम्भिक नतिजाअनुसार १० वर्षमा जनसंख्या २६ लाख ९७ हजार नौ सय ७६ ले वृद्धि भएको छ । जनसंख्याको लैंगिक अनुपात प्रतिसय महिलामा पुरुषको संख्या ९५.९१ छ । जुुन अघिल्लो जनगणनामा ९४.१६ थियो ।
जनगणनाको सन्देश नेपालको जनसंख्या ०.९३ प्रतिशतले बढेको छ । दश वर्ष अगाडि भन्दा बृद्धिदर भने घटेको छ । जनगणना–२०६८ मा नेपालको जनसंख्या बृद्धिदर १.३५ प्रतिशत थियो । तर जनगणना–०७८ मा नेपालको जनसंख्या २,९१,९२,४८० जना पुग्दा बृद्धिदर भने घट्न पुगेको हो । पुरुष र महिला जनसंख्याको अनुपात भने उस्तै रहेको छ । पहिलेजस्तै यसपटक पनि पुरुषको भन्दा महिलाको जनसंख्या धेरै देखिएको छ । १ करोड ४९ लाख १ हजार १६९ महिला र १ करोड ४२ लाख ९१ हजार ३११ जना पुरुष जनसंख्या रहेको तथ्याङ्क विभागको प्रतिवेदन छ । अर्थात् लैंङ्गिक सन्तुलन कायम हुन सकेको छैन । दश वर्ष अगाडि पनि महिलाकै जनसंख्या धेरै थियो । तराई, पहाड र हिमाली जनसंख्याको अनुपातमा पनि परिवर्तन आएको छैन । नयाँ जनगणनामा पनि १ करोड ५६ लाख ६५ हजार ८२८ जना (५३.६६ प्रतिशत) तराईमा, १ करोड १७ लाख ४८ हजार ५४८ जना (४०.२५ प्रतिशत) पहाडी क्षेत्रमा र १७ लाख ७८ हजार १०४ जना (६.०९ प्रतिशत) हिमाली क्षेत्रमा बसोबास गर्छन् । बसाइसराइको दृष्टिले पनि पहाडी र हिमाली जिल्लाहरुमा जनसंख्या घटेको छ । प्रारम्भिक प्रतिवेदन अनुसार, १ करोड ९२ लाख ९१ हजार ३१ (६६.८ प्रतिशत) मानिस शहरी क्षेत्रमा बसोबास गर्छन् ।
सार्वजनिक तथ्यांकमा अनेकन टिकाटिप्पणीहरु हुन थालेका छन् । हुन् त यो प्रारम्भिक तथ्यांक हो तर पनि विगतका जनगणनाहरुको नतिजा जस्तै खासै उथलपुथल आउने विश्वास गर्न सकिदैन् । त्यसैले मुलुकको राजनीतिक–प्रशासनिक–आर्थिक नीति तथा योजनाहरु यही तथ्यांकमा आधारित रहेर बन्नेछन् । यो तथ्यांक हेर्दा तथ्यांकमा देखिएको असन्तुलनलाई सन्तुलनमा ल्याउन नै चुनौतीपूर्ण छ । नेपालको जनसंख्या बृद्धिदर कसरीकिन घट्यो ? यो खोजनीय विषय हो ।
सम्पादकीय: नेपालको जनसंख्या ३ करोड !
सम्पादकीय: नेपालको जनसंख्या ३ करोड !
Advertisement
तपाईको प्रतिक्रिया